Anders bedraad: Leven met ADD en ADHD als kracht
⬅️ hoofdstuk 1 | Inhoud | hoofdstuk 3 ➡️
Hoofdstuk 2:
Wat is ADD of ADHD nou écht?
“ADD? Dat is toch gewoon dromerig zijn?”
“Iedereen is tegenwoordig snel afgeleid.”
Er bestaan veel misverstanden over ADD en ADHD. Vaak denken mensen aan druk gedrag, kinderen die niet stil kunnen zitten, of ‘iets met pillen’. Wat zelden besproken wordt, is hoe het écht voelt van binnen — en hoe diep de impact kan zijn op het dagelijks leven van volwassenen.
Dit hoofdstuk gaat over wat ADD en ADHD werkelijk zijn: neurologische verschillen in hoe je denkt, voelt, waarneemt en reageert. Geen hype, geen etiket, maar een andere manier van zijn.
ADD en ADHD: het verschil in je brein
ADD en ADHD zijn vormen van neurodiversiteit. Dat betekent: jouw brein werkt anders dan het ‘gemiddelde’ brein. Niet slechter — anders.
De belangrijkste verschillen zitten in:
- Aandacht en concentratie
- Prikkelverwerking (sensorisch en emotioneel)
- Emotieregulatie
- Impulscontrole
- Motivatie en beloning
Je brein reageert anders op prikkels. Je aandacht is niet ‘slecht’, maar vaak context-gevoelig: als iets je boeit, kun je hypergefocust zijn. Als het saai of vaag is, dwalen je gedachten af, hoe graag je ook wilt opletten.
ADD of ADHD: wat is het verschil?
Hoewel ze veel overlap hebben, zijn er wel verschillen in hoe ze zich uiten:
| Kenmerk | ADHD | ADD |
|---|---|---|
| Aandacht | Snel afgeleid, moeite met focussen | Dromerig, traag, mistig hoofd |
| Activiteit | Zichtbaar druk, beweeglijk | Innerlijk onrustig, maar uiterlijk rustig |
| Impulsiviteit | Reageert snel, roept dingen eruit | Reageert traag of teruggetrokken |
| Emoties | Intense stemmingswisselingen | Emoties naar binnen, moeite met uiting |
| Herkenning | Wordt sneller opgemerkt | Wordt vaak over het hoofd gezien |
Let op: dit zijn algemene lijnen. In de praktijk is het vaak een mengvorm, zeker bij volwassenen.
Wat je niet ziet, maar wél voelt
Veel mensen met ADD of ADHD hebben geleerd zich aan te passen. Ze halen diploma’s, houden zich staande op het werk, zorgen voor hun gezin. Maar onder de oppervlakte spelen vaak dingen als:
- Constante overprikkeling of onderprikkeling
- Uitstelgedrag mogelijk door angst voor falen, overrompeling, onderprikkeling of simpelweg een andere manier van werken dan ‘hoe het hoort’
- Emotionele intensiteit, snel geraakt of overweldigd
- Slaapproblemen of onrustige nachten
- Schuldgevoel over dingen die “weer niet gelukt zijn”
- Het gevoel: “Ik functioneer niet zoals ik zou moeten”
Het is een onzichtbare strijd, die vaak pas op latere leeftijd herkend wordt — als iemand burn-out raakt, vastloopt op werk, alle ballen niet meer in de lucht kan houden of zichzelf begint te verliezen.
Maskeren en aanpassen
Mensen met ADD of ADHD zijn vaak meesters in aanpassen. Ze zijn alert op wat anderen verwachten, zetten maskers op, lachen het weg of maken zichzelf kleiner.
- Je doet wat je denkt dat hoort, maar raakt jezelf kwijt
- Je overschrijdt voortdurend je grenzen om ‘mee te komen’
- Je wordt moe van het bijhouden van wat voor anderen vanzelf gaat
Dit kost energie. Véél energie. En vaak ook zelfvertrouwen.
Het zit niet tussen je oren – maar ín je hersenen
Bij mensen met ADD/ADHD kan het zijn dat bepaalde hersengebieden anders werken, zoals:
- Het dopaminesysteem: mogelijk minder stabiele prikkeloverdracht.
- De executieve functies: meer moeite met plannen, schakelen, keuzes maken.
- De filterfunctie: minder goed in staat irrelevante prikkels weg te drukken.
Kort gezegd: het brein zoekt voortdurend naar balans, overzicht, beloning en veiligheid – maar met een minder voorspelbaar navigatiesysteem.
En er zit kracht in!
ADD en ADHD gaan niet alleen over beperkingen. Integendeel. Misschien wel juist door de bovenstaande andere werking van de hersenen zijn veel mensen met dit brein:
- Creatief en denken in mogelijkheden
- Intuïtief
- Hebben een diep inlevingsvermogen
- Bezitten een uniek soort vindingrijkheid en humor
- Zijn trouw, sensitief en kunnen intens beleven.
Conclusie
ADD en ADHD zijn geen modetermen of excuses. Ze zijn een andere manier van informatieverwerking — die zowel uitdagingen als kwaliteiten met zich meebrengt. Begrijpen hoe het werkt, is geen label plakken. Het is erkenning geven aan iets wat vaak al een leven lang speelt.